Vandaag komen we niet meer thuis / Enne Koens

 

Mirza is de zoon van een vluchteling. Zijn vader vlucht opnieuw. Nu vanuit Mirza's veilige, vertrouwde, westerse wereld terug naar zijn geboorteland. En Mirza moet mee van de ene op de andere dag. Naar een verwaarloosde woning in een klein gat, in een land waar Levaars gesproken wordt. Koens beschrijft hoe Mirza antwoorden op zijn talloze vragen weet los te peuteren van de kinderen in zijn klas, de dorpsgenoten en van zijn vader. Vandaag komen we niet meer thuis vertelt een belangrijk verhaal, dat waar gebeurd had kunnen zijn. Koens beschrijft onwijs knap  het nieuwe thuisland van Mirza, dat in alle opzichten fictief is, maar toch geloofwaardig. Ook de onveilige situaties die ontstaan door spanningen tussen bevolkingsgroepen zijn heel realistisch weergegeven. Griffelmateriaal! Zal het van promotie moeten hebben, de leencijfers zijn weinig hoopvol.

Aan promotie hoeft het niet te ontbreken. Op onderstaande links enthousiaste tips van deskundigen.

Vandaag komen we niet meer thuis - Leesbevordering in de klas

De dagopening: Vandaag komen we niet meer thuis (10+) | Langlevelezen: de dagopening

Nadia's nacht / Henrieke Herber

Henrieke Herber maakte in 2022 Nadia's nacht. Zonder het te weten heb ik in 2011 al kennis gemaakt met het werk van Herber, want ze vertaalde (onder meer) twee Italiaanse boeken voor jongeren die ik toevallig allebei gelezen heb. (https://ellyvernooij.blogspot.com/search/label/Frascella en https://ellyvernooij.blogspot.com/2020/07/de-bijzondere-woorden-van-gioia-enrico.html) 

Nadia is de dochter van twee vaders. Ze heeft een rijke fantasie en een goudvis. Bewonderenswaardig is het geduld van de papa's als Nadia de vissenkom mee wil nemen naar de meest onmogelijke plekken. Deze moeder zou zeggen 'jammer dan' als die vermaledijde goudvis per ongeluk in de trein achterblijft, maar de papa van Nadia haalt alles uit de kast om het beest te redden van de schoonmaakploeg. De prachtige illustraties zijn van Miriam Bouwens.

Leuk voorleesmateriaal voor kleuters. Nadia's nacht kreeg in 2024 een vervolg: Nadia's dag. Met ook die mooie illustraties. Voor wie er geen genoeg van krijgt: Henrieke Herber komt graag voorlezen en maakt van de bijeenkomst een feestje, heb ik me laten vertellen.
 

De woordredders / Enrico Galiano

De woordredders is een vermakelijk boek. Korte hoofdstukken die elk eindigen met een cliffhanger. Hoofdpersoon Samuel is een jongen met concentratieproblemen. Zijn gedachten gaan alle kanten op en bij de eerste hoofdstukken van dit boek, denk je ook: "Welke kant gaat dit op?  Sta eens ff stil." Gaandeweg kom je erachter dat woorden van het web  verdwijnen en dat volwassenen geplaagd worden door een grijze wolk. Alleen Samuel, een paar kinderen en 1 oude dame zijn in staat gezamenlijk de woorden te redden en de wereld te bevrijden van de grijze wolk.

Het kostte me moeite om de draden van het verhaal te blijven volgen.

De ingevoegde tekstblokjes waarin steeds een niet alledaags woord werd uitgelegd vond ik heel grappig, de tekeningen van Stefano Tambellini  passen goed bij de tekst. Uit alles blijkt Galiano's liefde voor taal, maar of die liefde beantwoord zal worden door lezers? Eerlijk gezegd zie ik de jeugd die De Woordredders zal waarderen nog niet helemaal voor me.

Sammie en mama / Enne Koens

 

De Sammie in Sammie en mama (2024) is dezelfde als de Sammie in Sammie en opa (2013). Was de Sammie met opa 9 jaar, in dit boek is hij een jaar op 11, denk ik. Ook de mama is nog dezelfde, samen herinneren ze zich veel verhalen over dezelfde opa als die in Sammie en opa. Wat wel veranderde: de uitgever (met opa Moon, met mama Luitingh-Sijthoff) en de illustrator (in 2012 Kees de Boer, in 2024 Annet Schaap).

Hoewel het voor mama heel ongemakkelijk is, doet ze echt haar best om de wens van haar zoon in vervulling te doen gaan. Sammie wil namelijk zijn vader leren kennen. Met vriendin Tessa in het kielzog reizen ze in de schoolvakantie van oost naar west Engeland om met hulp van de andere opa en oma papa Ian te vinden. De Engelse familie wist van Sammies bestaan niet af. Wat met een onwennige kennismaking begint, eindigt in een leuke vakantie voor alle betrokkenen (Sammie, Tessa, opa, oma, mama en papa) aan de Britse kust.

Hoe het verder moet met een papa op afstand? Dat zal de toekomst wel uitwijzen. Ik hoop in een volgend boek.

Bridget van der Puff en de misbaksels / Martin Stewart

Bridget van der Puff is een soort mengeling van Pippi en Matilda, weeskind. De directrice van het weeshuis heet mevrouw Zuurbier en is net zo gemeen als juffrouw Bulstronk.

Bridget van der Puff vindt het geluk bij Bakker van der Puff, die onvoorwaardelijk van haar houdt. Hij wil Bridget het vak van banketbakker bijbrengen, maar de pogingen van Bridget ontaarden in levensgevaarlijke mengsels. 

Om redenen die mij niet duidelijk zijn heeft directrice Zuurbier een vreselijke hekel aan Bridget en doet ze er alles aan om haar in het weeshuis te houden i.p.v. in een pleeggezin. Dat klopt niet, vind ik.

Dat alle baksels  van Bridget eigen levens gaan leiden en vreselijk veel schade aanrichten aan de bakkerij vind ik heel moeilijk te geloven.

De illustraties van Overwater zijn wel leuk, maar dat zijn die van de originele illustrator (David Habben) ook. Ben benieuwd of het tweede deel ook op de Nederlandse markt al verschijnen. De hoofdpersoon past wel heel goed bij het thema van de Kinderboekenweek 2024: 'lekker eigenwijs'.

 

Het wilde meisje / Katherine Rundell

 Will Silver groeit op in Zimbabwe, op een boerderij waar haar vader opzichter is. Daar heeft ze geleerd zich te handhaven in de natuur. Haar moeder is gestorven en als Will 12 is, sterft ook haar vader. De nieuwe vrouw des huizes vindt dat Will op een Londense kostschool opgevoed moet worden. Groter kunnen tegenstellingen tussen Wills oude leventje en het bestaan in de nieuwe omgeving niet zijn. 

Als de pesterijen van klasgenoten haar teveel worden, loopt Will weg. Na een zwerftocht vol ontberingen door de winterse straten en parken van Londen, wordt Will afgeleverd bij een weldoener die haar met andere ogen naar de kostschool laat kijken. Eind goed, al goed, want ook de pestende klasgenoten komen tot inkeer.

Verhalen over cultuurverschillen zijn van alle tijden. Ik hou ervan te lezen over de kijk op onze westerse 'beschaving' vanuit de zogenaamde wildernis op andere continenten. We kunnen er veel van leren.

Katherine Rundell verhuisde net als Will vanuit Zimbabwe naar een Europese hoofdstad. The girl savage was haar debuut.

Vanaf hier kun je de hele wereld zien / Enne Koens

Deetje vindt in het portaal van haar flat een brief die ongeopend retour afzender is gestuurd. Ze probeert uit te vinden voor wie de brief was bedoeld en wie de brief heeft geschreven. Ze ondervraagt samen met een vriendje verschillende van haar buren. Uiteindelijk ontdekt ze dat de brief door haar moeder is teruggestuurd naar de afzender en komt ze tot de conclusie dat ze niet geadopteerd is, zoals ze altijd dacht, maar dat haar moeder haar echte moeder is.

Met Vanaf hier kun je de hele wereld zien neem je een kijkje achter meerdere voordeuren in een stedelijk flatgebouw dat een diverse groep bewoners herbergt.

Om in een bovenbouwklas het gesprek aan te zwengelen over adoptie, de jeugd van je ouders en gezinscultuur.

Koens won een Bronzen Griffel in 2022 voor deze titel. Eerder las ik Die zomer met Jente, ook van het duo Koens en Kuiper. Dat vond ik mooier, eerlijk gezegd. 

 

Dat soort vrienden / Meg Rosoff

 

Er druipt veel zweet van de pagina's van Dat soort vrienden. New York tijdens een hittegolf in 1983. Wat een hel. Beth heeft een stageplek bij een belangrijke New Yorkse krant verdiend. Ze begint eraan op bladzijde 5, of daaromtrent, en op bladzijde 204 rondt ze de stage af om aan haar studie journalistiek te beginnen. Ondertussen maakt ze je deelgenoot van haar leven bij de krant met 3 andere stagiaires. Vriendin en collega Edie maakt haar wegwijs en biedt een heerlijk koel onderkomen. Beth en (ex-)huisgenoot Tom ontwikkelen een relaxte liefdesrelatie wanneer Beth weer terug is in haar armzalige, bloedhete studentenflatje. Ze heeft tijdens haar stage ontdekt: "Geen enkele vriend kan je alles geven."

Dat soort vrienden maakt deel uit van een 'Zomerdrieluik', De Godden broers hoort er ook bij, maar wat is nou het derde boek?

Hoe word je een goede god? Louie Stowell

In de Noordse mythologie is Loki de god van de leugens, chaos en ongein. In Hoe word je een goede god? is Loki dat ook. Hij wordt naar de aarde uitgezonden, omdat ze hem in Asgaard helemaal zat zijn. Ze hopen dat hij op aarde, vermomd als 11-jarige jongen, manieren zal leren. Helaas, aan het einde van dit boek vertoont zijn gedrag nog niet veel verbetering, maar toch net genoeg om de oppergod te doen besluiten dat hij het nog een poosje mag proberen in deel 2 (komt in de zomer van 2023 uit) en deel 3 (komt in  november uit). Stowell heeft flink vooruit gewerkt. Liefhebbers van Loki zijn dus in de zomer- en kerstvakantie onder de pannen, als ze Engels lezen.

De teksten, de tekeningen en de vertaling zijn leuk, maar ook behoorlijk pittig. Hoe word je een goede god is wel een leuke kennismaking met de Noordse mythologie en mooi illustratiemateriaal in de geschiedenisles over de Germanen.

De schaduw van Toet / Lida Dijkstra

Schaduw van Toet is er eentje voor het Moeilijk lezen plein. Voor doorbijters die niet terugdeinzen voor lastig uit te spreken Egyptische namen. Het is me gelukt geboeid te raken, omdat Amany (Anchesenamon), de oudere halfzus en vrouw van Toetanchamon een superslim pittig type is. Onder het bewind van Toet en zijn vrouw neemt de welvaart van Egypte toe.

Als ik Wikipedia erop nasla komen de feiten overeen. Maar ik vraag me af, of vrouwen wel zoveel ruimte kregen als Amany in dit boek. Ze worden namelijk met het grootste gemak uitgehuwelijkt aan vader en halfbroer. Ik vond het schokkend, maar in koninklijke kringen zien ze dat misschien als noodzaak. Al met al hebben Dijkstra en Fila bij mij interesse gewekt voor het oude Egypte. Ik heb veel van dit boek opgestoken. Genomineerd voor de Woutertje Pieterseprijs 2022 en De Boon. 

Ik had niet het idee dat veel pubers warm zouden lopen voor deze titel. Verrassend genoeg is 70% van alle aangeschafte exemplaren in het Utrechtse uitgeleend.

Bouwbaas / Marte Jongbloed

 

In de serie Wies & oma Wisse verscheen De bouwbaas als derde titel na Bullebakbaas en Beestenbaas. Deel 2 heb ik niet gelezen, maar ik twijfel er niet aan of ook in dat deel worden alle vraagstukken opgelost door een professor en zijn maatje die in een soort ruimteschip de hele wereld overvliegen. Met uitzondering van Wies en haar oma is de casting voor de andere rollen wel heel stereotiep. Ik denk dat voor Jongbloed en Boter het moment is aangebroken om aan een serie met nieuwe personages te beginnen. 

Voorspelbaarheid is prettig voor kinderen met weinig leeservaring, zij zijn uiteindelijk wel de beoogde doelgroep. Utrechtse bibliotheken kochten 48 exemplaren, 50% daarvan is op dit moment uitgeleend.

Het toevallige dagboek van B.I.G. / Jen Carney

 

Het toevallige dagboek van B.I.G. staat proppievol met tekeningen, grote en kleine avonturen. Er wordt afgerekend met vooroordelen, er wordt een dief ontmaskerd,  een romantische bruiloft gevierd en een onverwachte vriendschap gesloten. In Engeland ligt deel 2 van de toevallige dagboeken al in de schappen. Op de lijst van meest geleende boeken staan vrijwel uitsluitend graphic novels. En de meeste daarvan hebben ook nog eens de dagboekvorm. Ik weet niet of schrijver en illustrator Jen Carney een plekje op die lijst zal veroveren. Misschien werkt het in haar voordeel dat ze in haar boeken nadrukkelijk ruimte maakt voor diversiteit. Ze hoopt dat de afwisselende gebeurtenissen en de afwezigheid van grote lappen tekst ook kinderen die niet graag lezen, zal verleiden eens een boek te pakken. 

Sophie op de daken / Katherine Rundell

Een baby in een cellokist wordt door een oude man gered van de verdrinkingsdood. Het schip waarop baby Sophie voer met haar moeder vergaat en oude man Charles neemt de baby en de cellokist onder zijn hoede. De Britse kinderbescherming heeft weinig vertrouwen in een goede afloop van dit verhaal. De redder en de drenkeling gaan naar Parijs, want Sophie weet heel zeker dat zij daar haar moeder zal vinden en dus kan ontkomen aan de grip van de politie en de kinderbescherming. Op Parijse daken voltrekt zich een zoektocht met halsbrekende toeren door een bont gezelschap overlevers.

Sophie op de daken is sfeervol, avontuurlijk, bloedstollend en fantasievol. Rundell kreeg voor Rooftoppers de Waterstones Children's Book Prize en de Blue Peter Book Award.

Door de wol geverfde Jenny de Jonge vertaalde Rooftoppers. Jammer dat zij voor de titel zo veel meer woorden nodig had. Ook de omslagillustratie van de Engelse uitgave vind ik heel veel spannender. Ik vraag me af wat Luitingh-Sijthoff heeft bewogen om voor het Eiffeltorenplaatje te kiezen.

De duivelskunstenaar / Matthias Rozemond

 

De duivelskunstenaar : Een genie, de liefde en een meesterwerk.

Om te beseffen hoe geniaal Jeroen Bosch was, hoef je dit boek niet te lezen. Om in te zien dat de Tuin der lusten een meesterwerk van ongekende omvang is, hoef je dit boek niet te lezen. Om alles te leren over de liefde van Jeroen Bosch hoef je dit boek zeker niet te lezen, want De duivelskunstenaar is een bij elkaar gespeculeerd romantisch drama dat uitgebracht werd in het Jeroen Bosch-jaar 2016.

De feitelijkheden kloppen vast allemaal, maar het romantische drama overtuigt niet. Het stoorde me dat het gebaseerd is op veronderstellingen die niet controleerbaar zijn. Dat kan natuurlijk ook niet. De duivelskunstenaar van Rozemond maakte me wel bloednieuwsgierig en dat heeft in elk geval opgeleverd dat ik dit geweldige filmpje vond, waarin precies de vragen worden gesteld die bij mij opwelden tijdens het lezen van dit boek.

De bijzondere woorden van Gioia / Enrico Galiano

Gioia is geen meisje om jaloers op te zijn. Ze woont in een achterbuurt. Haar ouders hebben geen werk en geen geld en een treurigmakende relatie. Ze heeft geen zichtbare vriendin, maar wel een heel leuke fantasie-vriendin,Tonia, aan wie ze wat heeft. (Dit in tegenstelling tot Ties in Gozert hieronder.) En een vriend heeft ze evenmin of het zou haar filosofieleraar, meneer Bove, moeten zijn, maar hij blijft gelukkig vooral haar fantastische leraar.
Schrijver Enrico Galiano is ook leraar. Een ambitieuze, zeer betrokken en veelgeprezen leraar. Dagelijks plaatst hij op Youtube een filmpje over een bijzonder woord. Helaas versta ik geen bal van wat hij zegt en dat ligt niet aan de geluidskwaliteit. De onvertaalbare woorden die Gioia 'spaart', staan op een lijst achter in het boek. Galiano plaatst ze steeds in precies de goede context.
Gioia raakt erg onder de indruk van een jongen die ook gek op haar is, maar hij verdwijnt.
Voordat ik halverwege het boek was heb ik een paar keer overwogen De bijzondere woorden van Gioia niet uit te lezen. Een beetje te freaky. Maar nadat vriend Lo verdwenen was kon ik dit boek niet meer wegleggen.
Zoals Jaapleest zegt:
"Uiteindelijk is er overal taal voor, ook voor zaken die lastig te begrijpen zijn of nauwelijks in woorden uit te drukken. Voor een jeugdroman als De bijzondere woorden van Gioia was al wel een woord: meeslepend!"

De bullebakbaas / Marte Jongbloed

De bullebakbaas (waarom heeft bullebak eigenlijk geen tussen-n?) is een lekker ongecompliceerd boek met 2 heldinnen: Wies en haar oma Wisse. Wies' ouders zijn de grote afwezigen. Gelukkig is Wies wel bevriend met een tweeling. Als het seniorencomplex waarin oma Wisse woont, te maken krijgt met een heuse dictator als directeur, komen de heldinnen in actie. Bij de ontknoping komt Herre in beeld, de hoofdpersoon van een andere serie van de hand van Jongbloed en Boter.
Zeer rijk geïllustreerd, maar toch prettig voor te lezen in de midden- en bovenbouw. Aanrader voor deelnemers aan voorleeswedstrijden.

Die zomer met Jente / Enne Koens

Nog niet eerder las ik een jeugdboek over doodgewone kinderen in een doodgewone Vinex-wijk dat zo waanzinnig spannend is. Doodeng wat die Jente allemaal  uitspookt. Het is dan ook helemaal niet moeilijk om je in buurmeisje Marie te verplaatsen. Enne Koens heeft haar eigen tips ter harte genomen. Met ook weer prachtige illustraties van Maartje Kuiper (illustreerde ook Haaientanden). Uitgevoerd in kleur en op mooi papier. Griffel- en Penseelwaardig, als je het mij vraagt. Die zomer met Jente zal vast veel losmaken bij leerlingen als het wordt voorgelezen in groep 8.

Nevermoor : Morrigan Crow en het wondergenootschap / Jessica Townsend

Er is een nieuwe ster aan het magisch firmament. Ze heet Jessica Townsend. Haar eerste titel in de serie over het vervloekte meisje Morrigan Crow is overladen met prijzen. Op de Frankfurter Buchmesse stonden de uitgevers in de rij om de rechten te verkrijgen van de 'nieuwe Harry Potter'. Ik moet toegeven: meisje Crow, Jupiter Noord en hun vrienden in de stad Nevermoor , hielden ook mij in de greep. Tot het laatste hoofdstuk kon ik het best goed volgen. Daarna kon ik er met mijn verstand echt niet meer bij, maar dat is helemaal de schuld van mijn magisch onvermogen.

Door het vuur / Jenny Valentine

Onvervalst YA-boek, waarvoor misschien wel een publiek is: docenten Nederlands, leesbevorderaars en literair geïnteresseerde adolescenten. Helaas zijn deze liefhebbers minder talrijk dan de selecteurs van het collectieteam ingeschat hebben. Ze kochten 19 exemplaren. Slechts 3 zijn er op dit moment uitgeleend.
Voor dat piepkleine publiek een juweel van Valentine, dat heel veel promotie verdient. En een boekomslag dat op de doelgroep enige aantrekkingskracht uit kan oefenen.
https://www.theguardian.com/childrens-books-site/2015/jul/22/jenny-valentine-interview-fire-colour-one

Er was eens een kasteel - Piers Torday

Een moeder met drie kinderen vertrekt op kerstavond met een auto vol cadeaus en traditioneel lekkers naar haar ouders een dal verderop. Té verderop. De sneeuwstorm wordt de auto te machtig en deze komt in een slip. Muis, de middelste wordt uit de auto geslingerd. De oudste, Roos, blijft in een lekkende auto achter met bewusteloze moeder en bewusteloos zusje. De telefoon heeft gedurende een seconde een heel zwak streepje bereik. Dit boek moet je lezen als de mussen dood van het dak vallen. Misschien ben je dan dankbaar voor de kou die Roos en Muis moeten doorstaan. Maar als je dit boek leest terwijl er een Siberische beer door het land waart, denk je in blinde paniek: "Waar blijft (vloek vloek) de hulpverlening?" In de hallucinaties en dromen van Muis zullen lezers allerlei symbolen kunnen herkennen. Daar ben ik te dom voor. Voor mij is het verhaal in Er was eens een kasteel vooral een afschuwelijke gebeurtenis waarvan je hoopt dat die niet echt gebeurd is. Maar die dat best had kunnen zijn. Brrr...