De Vondel / Carine Bijlsma

 

Het zal ergens in de eerste helft van de jaren '80 zijn geweest dat ik een cursus AMV (algemene muzikale vorming) deed in de muziekschool annex theater in mijn woonplaats. We kregen lessen over muziekgeschiedenis, muziektheorie en muziekinstrumenten. Als er in het theater uitvoeringen waren van klassieke muziek, werden we in de gelegenheid gesteld deze bij te wonen. Dat was voor mij een heel nieuwe ervaring. Ik vreesde in slaap te vallen na een kwartier, maar ik zat 1,5 uur op het puntje van mijn stoel. Zo spannend vond ik het om de musici aan het werk te zien. Onze docent regelde een 'meet and greet' met de muzikanten. De naam Anner Bijlsma is me nadien altijd bijgebleven. Ik werd betoverd door zijn spel op de cello. Hij bleek tijdens de 'meet and greet' een innemende en ontwapenende persoon.

Toen ik bij toeval De Vondel tegenkwam in onze bieb, dacht ik: "Waarom worden we in Vianen opgezadeld met zo'n lullig boekje?"

Tot ik de naam van de schrijfster zag en de muzieknoot in de titel. Toen drong tot mij door dat Carine Bijlsma wel eens de dochter kon zijn van 

de grote cellospeler.

En dat is ze ook. En haar moeder is niemand minder dan de beroemde violiste Vera Beths, die inderdaad ook van de partij was bij de uitvoering in het theater.

In De Vondel noteert Bijlsma gebeurtenissen uit haar jeugd met de heel bijzondere bewoners van een heel bijzondere woning. Niets meer en niets minder. Carine Bijlsma heeft inmiddels zelf Wikipedia gehaald als fotografe en documentairemaakster.

Moeder, na vader / Gerbrand Bakker

 

Als ik het goed inschat, stamt de mooie foto op de cover ongeveer uit mijn geboortejaar. De reeks Privé-domein heeft mij al veel leesplezier verschaft, hoewel er jaren voorbij zijn gegaan waarin ik geen enkel deel las. Maar de dagboeknotities van Maarten 't Hart, Koos van Zomeren en Hans Warren vond ik heel interessant.

Ook Moeder, na vader heb ik met veel genoegen gelezen. Dagboeknotities zijn realistisch en Gerbrand Bakker schrijft compact. Zijn leven speelt zich af tussen Amsterdam, een dorp in de Eifel,  Wieringerwaard en een Grieks eiland. De notities gaan over de tuin, het huis, de familie, zijn huisgenoten en het schrijversbestaan. Een speciale plaats wordt ingenomen door de moeder van Bakker, die haar zegeningen telt en niet zeurt, maar het wel heel moeilijk heeft met haar bestaan als 87-jarige weduwe.

Tijd voor meer Privé-domein.

Voor wie Bakker van een scherm wil lezen: https://gerbrandbakker.wordpress.com/2025/02/10/peren-en-pruimen/

Radiovrouw : verhalen van een vroege vogel / Jeannette Parramore

Sinds Midas Dekkers is gestopt met zijn radiocolumn voor Vroege Vogels, luisteren we eigenlijk niet meer naar Vroege Vogels op Radio 1. De tuttenbellenmuziek en de rapportages vanuit gebieden die je alleen onder begeleiding van een bioloog en een reporter mag betreden, gingen ons een beetje tegenstaan. Op tv ontbreekt weliswaar de tuttenbellenmuziek, maar ook de scherpe columnist die de groenpoepers op de hak neemt. 

Jeannette Parramore was jarenlang verslaggever en ondernam barre tochten door heel Nederland in gezelschap van extreme natuurliefhebbers. Radiovrouw bevat de verhalen, gebaseerd op echte expedities, aangevuld met soms bloedstollende gebeurtenissen. 

Eigenlijk een boek om met tussenposes van een week een verhaal uit te lezen. Een stuk of 18 achter elkaar is een beetje veel van het goede. Mijn bewondering voor natuurverslaggevers is enorm toegenomen. Laat mij maar lekker saai bibliothecaris zijn.

Generaal zonder leger / Özcan Akyol

Nog nooit las ik een essay. Als Generaal zonder leger niet van Eus was geweest en hinderlijk in de weg had gelegen, was ik misschien wel zonder ooit een essay te hebben gelezen, het graf ingegaan. Ik zal de enige niet zijn. Het eerste hoofdstuk in dit boekwerkje verhaalt over een zenuwachtige bibliotheekjuf die een lezing van Akyol heeft georganiseerd, maar er niet in is geslaagd publiek naar de zaal te lokken. Daar had ie me. Dat vond ondergetekende bibliotheekjuf erg vermakelijk. En de geruststellende woorden van de schrijver vond ze  sympathiek.

De woorden in de daarop volgende hoofdstukken zou ze wel driedubbel willen onderstrepen. Je mag Eus gerust een overijverige ijdeltuit vinden,  hij doet tenminste oprecht, bijna belangeloos, veel moeite om jonge mensen warm te laten lopen voor het lezen van boeken. Dat kun je van  boekhandelaren die zich denigrerend uitlaten over de lezers van Zeven zussen (maar er wel hun zakken mee vullen) niet zeggen.

Van wie moeten onze kinderen leren dat boeken lezen je leven verrijkt?

Een HAVO scholiere zocht in onze bieb wanhopig naar De passievrucht (Karel Glastra van Loon). Haar leraar Nederlands had opdracht verstrekt dit werk te lezen. Boek uitverkocht en overal uitgeleend. Toevallig had ik deze titel op een Koninginnedag van een kleedje geplukt en ik bood haar mijn exemplaar aan. De scholiere nam het mee naar school en gaf het sneller dan ze het gelezen kon hebben aan me terug. Deze versie mocht ze niet lezen: het was een filmeditie. De tekst was aangevuld met wat foto's uit de film, maar verder exact gelijk aan eerdere uitgaven!!!!! Ik zie het somber in voor de leesvaardigheid van onze jongeren, zolang er docenten voor de klassen staan die zelf kennelijk analfabeet zijn.

Zeeuws geluk / Carolijn Visser

 

Zeeuws geluk bevat prachtige foto's en mooie illustraties van Fleur van der Weel. Van Zeeland weet ik echt veel te weinig. Welgeteld 1x ben ik op Zeeuws grondgebied geweest. Ongeveer 50 jaar geleden. Om zoveel mogelijk profijt te hebben van de Tienertoerkaart reisden we naar Vlissingen en met de pont naar Breskens, dat was ook gratis. Ik herinner me breed strand, overdekt met wormen. Carolijn Visser heeft mijn gebrek aan kennis een beetje opgevuld. Wat een bizarre klederdracht en wat zwaar werd Westkapelle getroffen door geallieerde bommen. Aan de hand van gesprekken met bewoners van verzorgingstehuizen krijg je allerlei details van de geschiedenis van Walcheren mee en vooral heel veel liefde voor deze bijzondere provincie.

Van Garoet tot Uithoorn : mijn jeugd in Nederlands-Indië en Nederland / Aad van der Hoeven

Misschien kan bijna iedere 60-plusser een boekwerk vullen met verhalen en foto's uit zijn/haar jeugd. Maar om het ook te doen.... Aad van der Hoeven deed het en New Energy maakte er een mooi drukwerk van. Schrijven is niet de professie van van der Hoeven, toch geeft Van Garoet tot Uithoorn een realistisch beeld van het leven in Nederlands Indië in de jaren '40 in en in Nederland in de jaren '50. De (familie-)foto's dragen daaraan bij. Het viel me op dat moeder van der Hoeven ontzettend veel veerkracht en uithoudingsvermogen aan de dag legt.

Het rimpel perspectief / Hans Dorrestijn

 Het rimpelperspectief gered van de 0-lijst door het te lenen. Er zijn nog 13 exemplaren in de provincie. We kunnen wel met de helft toe, dunkt me. De ondertitel van Het rimpelperspectief luidt: Hoe overleef ik de oude dag? Ik heb wel een paar bruikbare ideeën opgedaan voor een heerlijke oude dag. Zo verheug ik mij erop de muziek van Harry Bannink te gaan beluisteren, alle linkjes op de website van Dorrestijn te openen en Niemand houdt zijn hart zo vast als ik te gaan lezen. ik denk dat ik dat maar alvast ga kopen van mijn kerstbonnen, want ik durf er niet helemaal op te vertrouwen dat dat boek nog op papier te leen is als ik eindelijk de leeftijd van de ouden van dagen heb bereikt.

De omwenteling / Suzanna Jansen

Derde moederboek op rij. Mijn moeder en die van Suzanna Jansen zijn van hetzelfde geboortejaar: 1922. Allebei kwamen ze uit een katholiek nest en allebei kregen ze 5 kinderen in de jaren '50 en '60. Maar daarmee houden de gelijkenissen wel op. Betsy, de hoofdpersoon van De omwenteling is een grote-stadsbewoner. Nadat zij haar Mulodiploma behaalde, begon ze een carrière op een handelskantoor. Toen ze trouwde werd haar loopbaan zonder pardon beëindigd. Haar leven vulde zich vanaf toen met wassen, koken, poetsen en kinderverzorging. Voor Betsy een heel onbevredigend bestaan. Suzanna Jansen illustreert met de ontwikkeling van Betsy en haar dochters hoe de positie van vrouwen in de afgelopen 100 jaar beetje bij beetje is veranderd, waarbij de invloed van de kerk afnam en die van de vrouwenbeweging toenam. Duidelijk wordt ook dat de omwenteling nog niet is voltooid.

Lulligheidje: de rode reflector voor de fiets is in 1974 'uitgevonden' en werd in 1987 verplicht, ik kan me niet voorstellen dat hoofdpersoon Betsy in de jaren '70 in zo'n jurk en met zo'n kapsel door Amsterdam liep. De omwenteling is een goed gedocumenteerd, goed geredigeerd en met zorg geschreven boek. Die domme foto op de omslag doet daar  afbreuk aan, Ambo|Anthos!

Een koffer vol citroenen / Hassnae Bouazza

 

Na Mevrouw mijn moeder van Yvonne Keuls een volgend 'moederboek' gelezen. De ondertitel van Een koffer vol citroenen luidt Herinneringen aan mijn moeder. Deze ondertitel is meer van toepassing op Mevrouw mijn moeder dan op Een koffer vol citroenen, vind ik. Bouazza haalt herinneringen op, maar probeert vooral de verhouding tussen moeder en dochter te ontrafelen. Ze beschrijft het gemis als de moeder dood is en haar handelingen om de herinnering aan haar moeder levend te houden. De moeders van Keuls en Bouazza hebben gemeen dat ze hun kinderen opvoeden in een cultuur die hen niet eigen is. En in beide boeken wordt duidelijk hoeveel troost er uitgaat van eten en drinken uit het moederland.

Een koffer vol citroenen is ingedeeld bij de non fictie. Is ook een boeiend portret van een gezin dat in de jaren 60 naar een Nederlands dorp emigreert.

Met mensen werken / Johan Goossens

 

Misschien heb ik Met mensen werken wel gereserveerd nadat ik het interview met Johan Goossens op radio 2 had gehoord. Het heeft lang in reservering gestaan. Utrechtse bibliotheken hebben er niet veel van aangeschaft. Kennelijk kon de lezer vóór mij er nogal moeilijk afstand van doen. 

Het interview op radio 1 geeft nog meer van het boek en het werkzame leven van de cabaretier/schrijver prijs. 

De meeste hoofdstukken zijn lachwekkend, herkenbaar en/of vertederend. Het hoofdstuk over zijn werk als docent Nederlands op een school voor beroepsonderwijs onder de naam Amarantis vormt hierop de uitzondering. De schrijver is oprecht kwaad over de schoftencultuur die daar heerste. En dat siert hem. Je kunt dat verhaal niet anders dan hoofdschuddend lezen. Goossens is niet te beroerd om de boosdoeners bij naam en toenaam te noemen. Misschien dat 'Met mensen werken' vanwege die feitelijkheden bij de non fictie over arbeid is ingedeeld. Het boek leest als een verzameling columns en columns moet je in bibliotheken toch echt bij de literaire fictie zoeken. 

Fortuna's kinderen / Annejet van der Zijl

 

In een interview van Ivan Borghstijn onthult Annejet van der Zijl hoe  Fortuna's kinderen tot stand is gekomen. Ergens in de 28e minuut vertelt ze dat ze een factsheet bijhoudt om alle informatie een plek te geven en dat ze daarna met die informatie het verhaal construeert op een manier die de lezer het gevoel geeft er met de neus bovenop te staan. Het is een groot voorrecht om meegenomen te worden naar Monster, Charleston en San Francisco. Wat een verhaal en wat een bijzondere en moedige mensen. Van der Zijl vindt het "Een heerlijk boek om mee op avontuur te zijn." Zo is het. En het is zeer hoopgevend dat er historici en schrijvers zijn die zoveel tijd, liefde en deskundigheid willen steken in het maken van een familiekroniek als Fortuna's kinderen.

Het interview in Boekhandel Donner is boeiend en informatief, maar zoals het commentaar eronder al duidelijk maakt: de eerste 10 minuten zijn een vergissing.

Dagboek van een natuurjongen / Dara McAnulty

 

De schrijver van dit dagboek is zo bijzonder dat zijn dagboek ook heel bijzonder is geworden. Ik ken geen boek dat ook maar in de verste verte te vergelijken is met Dagboek van een natuurjongen. McAnulty is autist, heel hoogbegaafd en hij weet zich in al zijn cellen verbonden met de natuur in Noord Ierland. Hij overwint zijn angsten om met hart en ziel actie te voeren voor natuurbehoud.

Geheel in overeenstemming met zijn missie om kinderen liefde voor de natuur bij te brengen publiceerde hij Wild Child samen met illustrator Barry Falls. Vermoedelijk te zeer op de Noord Ierse natuur gebaseerd om in Nederland uit te brengen. Uitdaging voor Uitgeverij Balans?

Juf Ans / Mark van der Werf

 Mark van der Werf is een journalist die zich een aantal jaren geleden geroepen voelde om in het onderwijs te gaan werken. Ik volgde zijn belevenissen als docent via zijn columns in een landelijk dagblad. Van der Werf hield het niet zo lang vol. Na lezing van zo'n column verbaasde ik mij er altijd over dat er nog mensen bestaan die het wel volhouden in het onderwijs. 

Juf Ans hield het heel lang vol, de laatste jaren als docente Nederlands op een MAVO-afdeling. 

 "Ik voel me thuis op de mavo of het vmbo, ben altijd direct en duidelijk. Dat zijn die kinderen vaak ook, wij begrijpen elkaar."

De schrijver adviseert Juf Ans aan ouders van pubers. Pubers van nu lezen (bijna) niet meer, volgens Juf Ans. Ik heb sterk de indruk dat veel van hun ouders hen daarin zijn voorgegaan.

Ik ga naar China en neem mee / Kristien Dreesen

Geografisch gezien ligt Nieuw Zeeland op grotere afstand van Nederland dan China, maar voor mijn gevoel is China veel verder weg. Het boek Ik ga naar China en neem mee heeft dit gigaland wat dichterbij gebracht. Fantastische illustraties van Judith Vanistendael, interessante, begrijpelijke info en mooi uitgegeven (in 2007) voor de Kinderuniversiteit. Anno 2011 economisch niet meer verantwoord om zulke mooie non fictie te maken voor de jeugd, ben ik bang.