Ugly girls / Lisa Bjärbo, Johanna Lindbäck, Sara Ohlsson

Tilde, Eleni en Jasmine zijn 3 meiden die bij elkaar in de klas zitten. Ze zijn de drie hoofdpersonen van dit boek omdat ze alle drie te maken krijgen met de verschrikkingen van de website Ugly Girls. Het is geen bangalijst, de website heeft geen enorm bereik, maar gepost worden op Ugly Girls is een ontwrichtende ervaring. Het boort elke millimeter zelfvertrouwen de grond in en creëert een sfeer van wantrouwen op school.

Met al dat roze op de kaft, denk je algauw aan een boek vol verliefdheid en shopping, dat valt gelukkig mee. 

De 3 meiden weten de jongen achter Ugly Girls door gezamenlijk optreden te ontmaskeren en zetten hem flink op zijn nummer.

Leerkrachten mediawijsheid kunnen hun voordeel doen met de uitgebreide lesbrief over dit sympathieke boek waarin voor elke leerlinge wel een hoofdpersoon is waarmee ze zich kan identificeren.

Ugly Girls speelt zich af in Gnesta.

Sherlock Honds en de gestolen kroonjuwelen / Tim Collins

 Sherlock Honds is de speurneus, dr. Jane Katson noteert de avonturen, vertelt het verhaal. Sherlock Honds moet uitzoeken wie de kroonjuwelen heeft gestolen en hoe. Uiteraard komt hij daarachter via allerlei vergezochte redeneringen. Wanneer Sherlock Honds en Dr. Katson in een ondergronds gangenstelsel gevangen zitten, wordt het even spannend. Elk kort hoofdstuk gaat vergezeld van een raadsel / puzzel / doolhof, gemaakt door illustrator John Bigwood.  "Hij verstopte heel kleine hints in zijn tekeningen, dus als je goed zoekt, vindt je de dader misschien nog wel sneller dan Sherlock en Jane Katson!"

https://www.kinderboeken.nl/auteur/john-bigwood/. Ik kon de meeste raadsels wel oplossen, maar de dader vond ik niet.

Alles wat riekt naar Sherlock Holmes is te koop in deze winkel:

https://shop.sherlock-holmes.co.uk/collections. 

Vermakelijk, verbazend en niet normaal Brits: een kerstkleurboek van John Bigwood. Zet je luidspreker op nul en vergaap je aan een waanzinnig kleurboek: https://www.youtube.com/watch?v=m9kYaqkN4RI

De levens van Lanya / Mirjam Oldenhave

 

De kinderboeken van Oldenhave staan vol spitsvondigheden en avonturen waar Oldenhaves fantasie van afspat. 

Wat Lanya allemaal meemaakt kun je niet bij elkaar fantaseren. Ze vertelt in dit boek haar levensverhaal. Het is echt gebeurd. Ze maakte in 20 jaar meer mee dan deze brave blogster in 60 jaar. Maar mijn wieg stond dan ook in het midden van Nederland en die van Lanya in Irak. Twee keer vlucht ze naar Nederland: de eerste keer als kind, de tweede keer met kind. Haar levensverhaal bewijst over hoeveel veerkracht een jonge moeder kan beschikken. En van hoeveel waarde goede pleegzorg is.

Van Mirjam Oldenhave weet ik dat ze ook pleegkinderen heeft (gehad). Ze heeft De levens van Lanya heel helder opgetekend. Ik heb dit boek met bewondering en ontzetting gelezen en ik hoop dat de noodzaak om zo'n boek te schrijven zich niet meer voordoet, maar als het dan toch moet, dan graag van Oldenhave.

Voorlezen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs aan groepen met leerlingen uit diverse culturen. 

Carolien Wesselink maakte het nogal droevige omslag. 

Waarom de wereld niet eerlijk is / Yuval Noah Harari

Harari legt uit dat de eerste boeren die grond bewerkten om voedsel te verbouwen weliswaar zwakker en ongezonder waren dan de jagers, maar talrijker werden en machtiger. Zijn visie zal niet populair zijn in BBB-kringen, maar er valt ook geen speld tussen te krijgen, als je het mij vraagt.

Waarom de wereld niet eerlijk is vertelt onder meer waarom mensen schrift ontwikkelen en wat het belang is van de verhalen die we elkaar vertellen.
Wie had kunnen denken dat ik 160 pagina's informatieve tekst zou lezen over de geschiedenis van landbouw? En nog geboeid ook?

Als onze geschiedenisleraar op de middelbare school ons op deze wijze had onderricht, was me er misschien iets meer van bijgebleven. 

De serie Unstoppable us is de jeugdversie van Harari's Sapiens, Homo Deus en 21 Lessen voor de 21e eeuw. Tot nu toe verschenen er 2 delen. Het hiernaast afgebeelde boek is deel 2. 

Er is een soort educatieve afdeling op de website genaamd Sapienship-lab waarin quizzen, video's en podcasts zijn opgenomen.

Heel mooi vind ik de illustraties van Ricard Zaplana Ruiz niet. Ze zijn mij iets te duidelijk. Dat was de opdracht, begrijp ik nu. 

Het geheim van de vallei / Lesley Parr

 

De bombardementen op Londen aan het begin van WO II hebben aardig wat schrijvers van jeugdboeken geïnspireerd. In de afgelopen paar jaar las ik De oorlog die mijn leven redde, De tunnel, De gorilla en de jongen. De Kronieken van Narnia heb ik nooit gelezen, maar ik begrijp dat in het verfilmde deel De leeuw, de heks en de kleerkast ook wordt verwezen naar de evacuatie van kinderen uit gebombardeerde steden naar het platteland. In Het geheim van de vallei wordt beschreven hoe het een aantal stadskinderen vergaat in een klein Welsh dorp nadat ze uit Londen zijn geëvacueerd. Ik vind dat Lesley Parr heel knap ongemakkelijkheden blootlegt. Behalve de beschrijving van het dagelijks leven in het gastgezin, maakt ook de lugubere vondst in een holle boom dit verhaal tot een prettig leesbaar, pakkend boek dat je niet snel vergeet. 

Parr verwierf een indrukwekkend aantal prijzen en nominaties voor haar debuut. Haar tweede en derde titel mogen van mij ook snel vertaald worden.

Zag ik ineens een interview met Lesley Parr over wat een lievelingsboek van 2023 was: https://www.awesomebookawards.com/interview-with-lesley-parr-author-of-the-valley-of-lost-secrets/

Vonk / Tim Tilley

 Boeken met voorkanten als Vonk oefenen een grote aantrekkingskracht op mij uit. De verwachting die het front wekt, wordt in de rest van het boek helemaal waargemaakt. Alle ingrediënten voor een spannend, sprookjesachtig verhaal zijn aanwezig: een weeshuis met een draak van een directrice, een volk van minimensen en strijd tussen brute kracht en slim samenwerkende 'kleintjes'. Wie er zal winnen is natuurlijk wel duidelijk, maar de manier waarop houdt de lezer aangenaam bezig en is zeer bevredigend.

Tilley schreef niet alleen het verhaal, maar maakte ook de sfeervolle illustraties. Op zijn website zijn bovendien 19 pagina's lestips bij Vonk te downloaden.  

Perronpapegaaien & krekelcriminelen / Auke-Florian Hiemstra

 

Waarom lopen die gasten van Vroege Vogels en Binnenste Buiten    met hun supersonische apparatuur altijd in natuurgebieden waar gewone stervelingen niet mogen komen? Ik wil weten hoe die bomen heten die nu zo lekker ruiken bij het winkelcentrum. Welke bloemetjes er langs de kant van de weg groeien en welke vogel ik in de tuin hoor. En ik wil weten welke rol 'onkruid' vervult in het leven van dieren en planten.

De planten blijven een beetje onderbelicht in Perronpapegaaien & krekelcriminelen, maar over dieren die de steden bevolken, kom je echt wel veel te weten. Ik denk zeker dat kennis van deze natuur bijdraagt aan het milieubesef van Randstedelingen. Waarom gaat Waku Waku niet over meerkoeten, ratten en muggen? Waarom dwalen die biologen met hun camera's niet door de groenstroken in Woensel, Schilderswijk of op Kanaleneiland?

Perronpapegaaien & krekelcriminelen bewijst dat daar ook genoeg te beleven valt. Dit boek mag in geen enkele bovenbouwklas ontbreken.

De meestervervalser / Annemarie Jongbloed

 

De meestervervalser is een kerntitel voor de Kinderboekenweek 2023. Thema: Bij ons thuis. Bij hoofdpersoon Bilal (ongeveer een jaar of 11) thuis is armoe troef. Bij zijn vriendin Sterre zijn ze stinkend rijk. Twee extreme thuissituaties. Bilal is een uitzonderlijk teken- en schildertalent. De moeder van Sterre is museumdirecteur. Annemarie Jongbloed heeft er een huisjesmelker aan toegevoegd die zich ook bezighoudt met illegale kunsthandel. Allemaal erg toevallig en spannend. Dit boek kan  aanleiding zijn om het met de groep te hebben over armoede en criminaliteit. Als daarmee slechts 1 kind geholpen is, heeft De meestervervalser al bestaansrecht.

Julia en de haai / Kiran Millwood Hargrave, Tom de Freston

Als Karen Millwood Hargrave Julia en de haai in het Nederlands had geschreven, zou ze zeker een griffel hebben gekregen. En het is ook niet onwaarschijnlijk dat echtgenoot en illustrator Tom de Freston beloond zou worden voor de prachtige illustraties.

Samen geven Hargrave en de Freston de onbehaaglijkheid van het Shetlandeiland Unst akelig goed weer. Vader, moeder, Julia en kat Noedel verhuizen voor een zomer naar de klamme en kapotte vuurtoren van Unst. Terwijl pa zich op zijn klus stort: het automatiseren van de vuurtorenlampen, geeft ma zich helemaal over aan het zoeken naar een niet bestaande haai. Julia moet zich ondertussen maar zien te vermaken en maakt zich ieder uur meer zorgen over haar inmiddels depressieve moeder. Al in het eerste hoofdstuk weet je: dit avontuur kan nooit goed aflopen. Het voelt dan ook als een bevrijding als het gezin op bladzijde 212 weer veilig thuis in Cornwall is.

Ik sta er echt van te kijken dat 84% van de aangekochte exemplaren in Utrechtse bibliotheken is uitgeleend. 

 

Films die nergens draaien / Yorick Goldewijk

 Als je iemand bent die elke ontwikkeling in een boek wil kunnen verklaren, is Films die nergens draaien misschien niet zo aan je besteed. Ik ben zo iemand. Als ik geen bibliothecaris was die heel veel aanbevelingen voor 'Films die nergens draaien' voorbij heeft horen komen, zou ik zijn afgehaakt op het moment dat hoofdpersoon Cato kennismaakt met een filmdoek waar je doorheen kunt stappen. Maar ik ben nu eenmaal wel een bibliothecaris en ik wilde heel graag weten of de vader van Cato zou ontdooien en of Cato met de buurvrouw/huishoudster zou leren leven. Gelukkig was ik zo nieuwsgierig, want in de laatste hoofdstukken van Films die nergens draaien werd ik 'beloond'. Misschien nog wel het meest door de prachtige schutbladen die Yvonne Lacet maakte. Ik leg me er maar bij neer dat ik grote delen van het verhaal niet kan verklaren.

Yorick Goldewijk ontving voor dit boek de Gouden Griffel 2022

De zoon van de berentemmer / Xavier-Laurent Petit

 Niet alleen het omslag van dit boek is imposant. Het hele boek is indrukwekkend. Het beschrijft de veranderingen die een Ursari-gezin uit Oost-Europa ondergaat als ze naar Parijs worden geronseld door mensenhandelaren. De omstandigheden in de sloppenwijk rond de Franse hoofdstad zijn erbarmelijk en er vinden hartverscheurende drama's plaats. De toestand van Ciprian en zijn gezin is eigenlijk compleet hopeloos. Dankzij Ciprians bijzondere talenten verwerft het Ursari-gezin toch een tamelijk legaal bestaan in West-Europa.

Petit publiceert al meer dan 20 jaar en mocht veel onderscheidingen in ontvangst nemen. Omdat de hoofdstukken kort zijn, heel goed voor te lezen in groep 8 en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

Ik voorspel dat De zoon van de berentemmer hoog in mijn persoonlijke top-5 van 2023 zal eindigen.

Dingen die ik niet over schapen wist / Jaco Jacobs

 

Luan (14) heeft samen met 2 vrienden iets geflikt. Zijn ouders weten geen raad met hem en sturen hem met zijn grootmoeder in een oude jeep op vakantie door de geboortestreek van oma. Daar zat Luan niet op te wachten. Hij is dan ook niet van plan mooi weer met haar te spelen.

Maar oma speelt het klaar om haar kleinzoon te doen inzien dat hij  zijn leven lang last kan houden van zijn misstap, als hij nu geen schoon schip maakt.

Dit is het tweede boek dat ik van Jaco Jacobs las. Zijn humor en nuchtere manier van vertellen zijn jammer genoeg uniek in kinderboekenland.

 

Radio Popov en de vergeten kinderen / Anja Portin

Weer een boek voor het Moeilijk lezen plein met een wonderschoon omslag. Het verhaal is al even wonderschoon. Het vergeten kind Alfred vindt onderdak bij een heel bijzondere dame met 'senzoren'. Ze is zijn redder in de nood en ze is de stille kracht achter Radio Popov. Samen zijn ze van veel betekenis voor kinderen die in (geestelijke) armoede leven.

Een sprookjesachtig verhaal, dat me hier en daar aan De meisjes van Annet Schaap deed denken. Omdat het gaat over kwetsbare, getalenteerde en veerkrachtige kinderen.

Het omslag voor de Nederlandse versie is van Jade van der Zalm. In haar portfolio nog veel meer moois.

Een mooie dag om in een boom te klimmen / Jaco Jacobs

 

Drie dagen en nachten zit Marnus met ene Leila in een boom in een Zuid-Afrikaans park. Het duo genereert veel aandacht voor een boom die op de nominatie staat gekapt te worden. Helaas kunnen Leila en Marnus  met hun actie niet voorkomen dat de boom gekapt wordt, toch heeft de logeerpartij veel opgeleverd. Al is het maar dit heel grappige verhaal van Jaco Jacobs met een maatschappelijk thema en wat levenswijsheid tot slot. De illustraties zijn eenvoudig, de hoofdstukken kort en de hoofdpersonen hartveroverend.

Was ik een juf in groep 7/8, zou ik dit boek rond Valentijnsdag voorlezen.

Oma luchtbuks / Barbara Scholten

 Het ontbreekt Barbara Scholten niet aan fantasie. Ze kan mensen op een grappige manier typeren. Maar een consistent verhaal vertellen, kan ze niet. Althans niet in Oma Luchtbuks. Het is een opsomming van gebeurtenissen en situaties die geen logische samenhang hebben. Zo schiet Oma Luchtbuks zonder reden de voorruit van een bus aan flarden. Er woedt een brand in containers, zomaar uit het niets. Beschreven wordt  in welk een staat van ontbinding de bus verkeert en toch bereiken ze daarmee 1000 km verderop een luxe hotel. Het zal allemaal wel. Omdat ik ben opgevoed met het idee dat je moet afmaken waaraan je begint, heb ik me door dit boek heen geworsteld. Maar ik ga het echt niemand aanbevelen. Vanwege het front zou het een plek kunnen krijgen in de 'boeken-met-een-busje-tentoonstelling'. Els van Egeraat maakte het omslag en de andere illustraties.

De olifantendief / Jane Kerr

 Als er één boek is dat het predicaat 'avonturenverhaal' verdient, dan is het De olifantendief. Een superhandige zakkenroller leidt een zwervend bestaan in de krottenwijken van Edinburgh. Hij krijgt de kans mee te reizen met een olifant die van Edinburgh naar een diergaarde in Manchester moet lopen. Het skelet van de olifant die in 1872 deze tocht van ruim 200 mijl aflegde, schijnt nog altijd in een Manchester museum te zien te zijn. 

De zakkenroller en de olifant loodsen elkaar over serieuze hindernissen en doorstaan samen spannende avonturen waarvan Kerr op pakkende wijze verslag doet.

De olifantendief is geen boek voor kinderen die letterrijke teksten vrezen. Zij moeten zich dit boek maar voor laten lezen. Ik weet zeker dat de luisteraar na elk hoofdstuk zal smeken om nog een hoofdstuk.

https://jaapleest.nl/de-olifantendief/

Middelkind / Kirsty Applebaum

 

Als je het oudste kind in een gezin bent, word je op je 14e naar 'kamp' gestuurd. Wat je daar precies moet doen en waar het kamp ligt, is onduidelijk en blijft onduidelijk, want geen enkele 14-jarige komt ooit terug. Dat is zo de gewoonte in de gemeenschap waarvan middelste kind Maggie deel uitmaakt. Rond dit gegeven heeft Applebaum een heel genietbaar jeugdboek geschreven over angst en moed, over grenzen, machtswellust, vriendschap, goed en kwaad. Nooit gedacht dat ik nog eens met plezier een dystopisch boek zou lezen. Middelkind is het debuut van Applebaum. Ze verwierf er meteen een paar Britse nominaties mee. Dat zegt veel in een land met zo'n rijke kinderboekentraditie in zo'n groot taalgebied. Mijn leesjaar is mooi begonnen.

Boutje van de rommelberg / Mirjam Oldenhave

 Heel even dacht ik dat Boutje van de rommelberg geschreven was om kinderen te leren over de gevolgen van de overbelaste woningmarkt. Een hoofdstuk verder dacht ik dat Oldenhave onze wegwerpcultuur aan de kaak wilde stellen. En twee hoofdstukken verder meende ik dat ze de lezertjes de verschillen tussen rijk en arm bij wilde brengen. Maar in de laatste hoofdstukken wist ik dat het Oldenhave & de Haas vooral te doen was om een leuk,  spannend en fantasievol verhaal te vertellen met grappige  vondsten. Prima voor een familiefilm, hoewel er behoorlijk wat trukendozen opengetrokken zullen moeten worden om een en ander overtuigend in beeld te brengen. Voor trukendozen draaien Oldenhave & de Haas hun hand niet om.

Comedy queen / Jenny Jägerfeld

 

In de jaren '70 van de vorige eeuw raakten de probleemboeken voor jongeren in zwang. Hoofdpersonen krijgen te maken met verslaafde ouders, discriminatie, mishandeling, criminele familieleden en/of  verschrikkelijke ziekten. Het genre heeft zich staande weten te houden  op een boekenmarkt voor jongeren die ondertussen overspoeld werd door vampiers en chicklit. 

Comedy queen is een onvervalst 'probleemboek'. De moeder van de hoofdpersoon heeft zelf een einde aan haar leven gemaakt. Zie daar maar mee te dealen als je 12 bent. 

Jenny Jagerfeld is schrijfster en psycholoog. Een solide basis om met succes geloofwaardige probleemboeken te schrijven voor 12+-lezers. Comedy queen is genomineerd voor de August prize (soort griffel voor het beste Zweedse jeugdboek). Eerder won Jenny Jagerfeld deze prijs al met Här ligger jag och blöder. 

Als alles ineens anders gaat / Elisa van Spronsen

Als ik even niet weet wat ik lezen wil, vind ik altijd wel iets moois tussen de leestips van Edward van den Vendel of op de website van Jaapleest. Een typisch meidenboek als deze titel van Elisa van Spronsen zul je op de websites van Edwin en Jaap niet tegenkomen.
Hoofdpersoon Evi is een meisje dat alles heeft: ze is populair, heeft een hartsvriendin, een uitgesproken talent waarmee ze succesvol is, en moderne, welvarende ouders om je tegen te verzetten. Precies op het moment dat haar hobby zich lijkt te ontwikkelen tot het begin van een bloeiende carrière, krijgt ze te horen dat ze kanker heeft. In welke mallemolen Evi dan terecht komt, vermeldt het boek niet tot in detail. Wel maakt van Spronsen duidelijk dat het juist in dergelijke omstandigheden van groot belang is om dierbaren om je heen te weten.
Een boodschap waarmee je christelijke lezers niet tegen het hoofd stoot, en die er toch niet zo dik bovenop ligt dat lezers van andere gezindten zich eraan zouden kunnen storen. Op de website een lesbrief, die lezers maar beter kunnen negeren. Heb je net een leuk, lekker weglezend boek gelezen, kun je van die vreselijke vragen gaan beantwoorden. Niet doen!