Afvalkamp & oogcontact / Saynab Farah Dahir

 

Het dik zijn zit Sarah behoorlijk in de weg. Niet eens om praktische redenen of gezondheidsredenen, maar om mentale redenen. Ze durft de jongen op wie ze verliefd is niet te benaderen, omdat ze ervan overtuigd is dat hij met zo'n dikke troela natuurlijk niets wil.

Haar ouders sturen haar naar een therapiegroep. Dat helpt. Ze leert van haar groepsgenoten wijze lessen en ze valt af. Hoewel ze haar streefgewicht niet haalt, heeft de therapie toch een bevredigend resultaat en het boek een happy end.

Nadat ik Afvalkamp en oogcontact had uitgelezen, moest ik aan Het grote vrolijke stotterboek denken. Waarschijnlijk omdat het in laatstgenoemd boek ook draait om een ongemak dat veel doet met je zelfvertrouwen.

Blauw gras gaf beide titels uit.

Dahir is Deens. Afvalkamp & oogcontact is niet haar eerste boek, maar wel het eerste in het Nederlands vertaalde boek. Afvalkamp & oogcontact wordt vervolgd, in het Deens.

De software van de Nederlandse Bibliotheek Dienst sloeg de plank (weer eens) volledig mis, door het onderwerp 'Vakantiekampen' mee te geven.

Gran Balconia / Derk Visser

Het is enige tijd geleden dat ik Gran Balconia las. Het lezen kostte me weinig tijd en moeite. Gran Balconia is dun, de dialogen zijn sprankelend, de taal is niet moeilijk. Toch is me vooral het ongemak in dit verhaal bijgebleven. Shelly heeft 2 jongere zussen, het is bloedheet, ze is ongesteld, gebruikt het kraamverband van haar moeder, want ze heeft geen geld om maandverband te kopen. Wat een arremoei. Heel de stad gaat op vakantie, Shelly en haar zusjes blijven thuis op de flat bij hun hoogzwangere moeder. Waar de wasmachine al weken kapot staat te zijn op de galerij. Om gillend gek van te worden. En alsof het leven nog niet ingewikkeld genoeg is, wordt Shelly ook nog verliefd.

Maar de dames in dit huishouden wanhopen niet. Er wordt een nieuw babymeisje geboren en oudste zus ontfermt zich liefdevol over de boreling. Aan verliefd zijn ga je niet dood, en er komt hulp bij de wasmachine. Het leven is zo slecht nog niet.
De recensent van Trouw vindt dat Gran Balconia verplichte stof is voor jongeren die opgroeien in welvarende gezinnen. Die kunnen hier inderdaad veel van leren, volgens mij.

Dat stomme boek / Tiny Fisscher

De goede bedoelingen liggen een beetje dik bovenop Dat stomme boek. Schrijfster heeft, denk ik, willen laten zien welke impact een ouder die manisch depressief is, heeft op een partner en kinderen. Die impact is onvoorstelbaar enorm. Missie geslaagd. Tijdens de roadtrip die kinderen en moeder maken wordt dat pijnlijk duidelijk. 

Dat stomme boek is geen zwaar en hopeloos verhaal. Hoofdpersonen lijken over voldoende gevoel voor humor en veerkracht te beschikken om hun jeugd met een labiele vader te boven te komen.

Hoofdpersoon Ivan schreef Dat stomme boek in opdracht van een leraar op school. Daar geloof ik geen barst van, maar het was toch het lezen waard. Gekozen van L"s, de app voor jongeren die niet van lezen houden.

24 Uur / Marcel van Driel

 24 Uur ziet er voor mij totaal niet aantrekkelijk uit. Maar dat dondert niet voor een e-book. Gekozen uit een lijst op de leesapp voor jongeren 'Lees'. Eerder die week had ik in het wekelijkse jeugdboekenaanbod de titel 48 Uur onder ogen gekregen. De opvolger van 24 Uur van dezelfde auteur. Toen viel me op dat dit deel uit de Kluitman-novelles opvallend populair is bij jonge leners. Het is lekker dun, maar het is ook een eigentijds verhaal en zo gecomponeerd, dat je niet wil stoppen met lezen. Marcel van Driel verstaat de kunst om jongeren te boeien. Dat is voorwaar een prestatie.

Super handig dat het boek zonder ledenpas gratis te lezen en te luisteren is via 'Lees', want hiermee kun je heel veel lezers tegelijkertijd bedienen, terwijl het papieren boek maar op 1 plek tegelijk kan zijn. Om je docent van je leesactiviteiten te overtuigen, moet je wel je telefoon mee de klas in nemen. Op sommige scholen is dat misschien een dingetje.

Ada : gevangen op twee eilanden / Imme Dros

Ada, gravin van Holland, dankte haar titel aan haar zeer eerzuchtige en dominante moeder. Moeder Aleid huwelijkte haar uit aan Lodewijk II, graaf van Loon. Om strategische redenen, geloof ik, wordt ze ergens op Texel ondergebracht. Net als ze zich daar thuis gaat voelen, moet ze naar Engeland. Het tweede eiland. Bevrijd van ouderlijke bemoeizucht en van haar 15 jaar oudere echtgenoot, voelt ze zich daar op haar plek. Maar met gevoelens kan de graaf geen rekening houden. Na ruim 4 jaar 'gevangenschap' in Engeland vaart ze terug naar de Nederlanden, naar het graafschap Loon, Belgisch Limburg. Lodewijk stierf in 1218. Hoe het Ada daarna verging is niet bekend.

Het feit dat Ada op Texel heeft gezeten, heeft, vermoed ik, een belangrijke rol gespeeld bij de keuze van Ada als onderwerp voor dit boek. Want waarom zou je voor Ada kiezen als je ook een boek over haar moeder Aleid van Kleef zou kunnen maken? 

Het VPRO Programma OVT maakte een podcast met Imme Dros.

Het werk van Harrie Geelen is sfeerbepalend voor Ada. Helaas, het artikel hierover in Trouw, is alleen te lezen voor abonnees. G

Gelukkig staan er op boekrecensiesblog.nl een paar afbeeldingen. Ada is onnederlands mooi uitgegeven. 

In tegenstelling tot Atta wordt Ada weinig geleend, zelfs tijdens deze eigenwijze Kinderboekenweek staat dit juweel in vrijwel alle Utrechtse bibliotheken 'thuis'. Misschien helpt een griffel of een penseel  de leencijfers volgend jaar een beetje op te krikken, hoewel ik bang ben dat Ada eenzelfde lot is beschoren als Beatrice.

Suggestie Kinderboekenweekthema 2025: Middeleeuwen!

Patroon / Marco Kunst

 https://www.marcokunst.nl/

Zojuist kwam ik erachter dat Patroon verfilmd gaat worden. Het lijkt me bijna ondoenlijk. Het verhaal speelt zich namelijk vooral af in de bovenkamer van een 13-jarige jongen. En daarin gaat heel veel om, want door een idioot experiment is de beste vriend sinds zijn babytijd, overleden. Alles is vanaf dat vreselijke moment anders geworden. Zelfs de relatie met zijn opa lijdt onder het verschrikkelijke ongeluk.

Een loodzwaar gegeven. Marcel Kunst doet zijn achternaam eer aan. Want van het drama en de worsteling heeft hij een leesbaar verhaal weten te maken. Aanbevolen voor leerlingen (of zijn het studenten?) die moeten Lezen voor de lijst. Het goede nieuws is dat deze titel als e-book te leen is bij de Online bibliotheek. 

Ik hoor er niet meer bij / Carolien Ceton, Sergej Kreso

Een aantal kinderen van verschillende nationaliteit zit toevallig gelijktijdig in een asielzoekerscentrum en vormt een hecht vriendenclubje. Omdat ze allemaal uit zullen vliegen naar een ander deel van het land, stoppen de kinderen elk een dierbaar kleinood in een kistje dat ze verstoppen in een holle boom. Een paar jaar nadien ontdekt één van hen dat het kistje is opgegraven en dat het voorwerp van Leila weg is.

Over elk kind van het groepje zou een boek geschreven kunnen worden, maar de makers kozen ervoor om aan de hand chats en mailtjes het heftige verhaal van Leila te vertellen. In korte hoofdstukken en in eigentijdse taal, dus best makkelijk te lezen. Op de geloofwaardigheid valt misschien wel wat af te dingen, toch krijg je een indruk van het leven van kinderen na het azc.

In de Belgische luisterbieb is een voorgelezen versie van Ik hoor er niet meer bij te horen. Als het papieren boek is uitgeleend of afgeschreven kun je het ook nog als e-book (voor-)lezen in de Online Bibliotheek.

Ik vraag me bij een schrijversduo altijd af wie welk aandeel heeft gehad in het boek. Ik denk dat Kreso heel veel informatie heeft aangeleverd.

 

De levens van Lanya / Mirjam Oldenhave

 

De kinderboeken van Oldenhave staan vol spitsvondigheden en avonturen waar Oldenhaves fantasie van afspat. 

Wat Lanya allemaal meemaakt kun je niet bij elkaar fantaseren. Ze vertelt in dit boek haar levensverhaal. Het is echt gebeurd. Ze maakte in 20 jaar meer mee dan deze brave blogster in 60 jaar. Maar mijn wieg stond dan ook in het midden van Nederland en die van Lanya in Irak. Twee keer vlucht ze naar Nederland: de eerste keer als kind, de tweede keer met kind. Haar levensverhaal bewijst over hoeveel veerkracht een jonge moeder kan beschikken. En van hoeveel waarde goede pleegzorg is.

Van Mirjam Oldenhave weet ik dat ze ook pleegkinderen heeft (gehad). Ze heeft De levens van Lanya heel helder opgetekend. Ik heb dit boek met bewondering en ontzetting gelezen en ik hoop dat de noodzaak om zo'n boek te schrijven zich niet meer voordoet, maar als het dan toch moet, dan graag van Oldenhave.

Voorlezen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs aan groepen met leerlingen uit diverse culturen. 

Carolien Wesselink maakte het nogal droevige omslag. 

De laatste jager / Davide Morosinotto

 

Morosinotto heeft veel research gedaan voor het schrijven van De laatste jager. Hij heeft zelfs een paar nachten in zijn uppie in de wildernis doorgebracht om te ervaren hoe dat is. 

Roqi is een puber die mokkend door het leven gaat. Hij is ontevreden over zijn plek in de stam. Nog voordat hij de status van volwassen stamlid verwerft, verwoest een vulkaanuitbarsting het kamp van de stam waarin op dat moment de ouderen verblijven. De groep jongeren waarmee Roqi op pad is, weet te ontkomen. Dan begint een overlevingstocht vol strijd en ontberingen in het Noord Amerika van 10.000 jaar geleden. Volgens mij kon het ook best een ander deel van de wereld zijn geweest.

Heel prettig lezend verhaal van een overlevingstocht in de middensteentijd. Het is leuk om te lezen hoe mensen aan hun voedsel kwamen. Grappig zijn de namen die Morosinotto geeft aan de dieren en planten. Spannend zijn de jachtavonturen en boeiend de uitleg over verdedigingsmechanismen. Kortom: wanneer het in geschiedenislessen gaat over de steentijd is De laatste jager een heel geschikte titel om aan begin en eind van de les tien minuten uit voor te lezen. 

Morosinotto is een rasverteller. Die conclusie had ik na het lezen van Twee fonkelrode sterren in de blinkend witte sneeuw in 2021 al getrokken. Bij dat boek bevreemdde het mij al dat de beide hoofdpersonen op kilometers afstand met elkaar konden communiceren. Roqi en zijn stamgenoten kunnen dat ook via zogenaamde Berichten. Voor het verhaal prettig, maar ik geloof het eigenlijk niet. De schrijver dekt zich in door in zijn nawoord dr. Eliza Winkler te laten melden dat "mensen die voortdurend in deze kleine, gesloten stammen leefden een extreem sterke, bijna telepathische mentale band moeten hebben gehad...". Het zal wel. 

Hulde aan vertaler Pieter van der Drift die vast meehielp aan het bedenken van de namen voor de diersoorten.

Het wilde meisje / Katherine Rundell

 Will Silver groeit op in Zimbabwe, op een boerderij waar haar vader opzichter is. Daar heeft ze geleerd zich te handhaven in de natuur. Haar moeder is gestorven en als Will 12 is, sterft ook haar vader. De nieuwe vrouw des huizes vindt dat Will op een Londense kostschool opgevoed moet worden. Groter kunnen tegenstellingen tussen Wills oude leventje en het bestaan in de nieuwe omgeving niet zijn. 

Als de pesterijen van klasgenoten haar teveel worden, loopt Will weg. Na een zwerftocht vol ontberingen door de winterse straten en parken van Londen, wordt Will afgeleverd bij een weldoener die haar met andere ogen naar de kostschool laat kijken. Eind goed, al goed, want ook de pestende klasgenoten komen tot inkeer.

Verhalen over cultuurverschillen zijn van alle tijden. Ik hou ervan te lezen over de kijk op onze westerse 'beschaving' vanuit de zogenaamde wildernis op andere continenten. We kunnen er veel van leren.

Katherine Rundell verhuisde net als Will vanuit Zimbabwe naar een Europese hoofdstad. The girl savage was haar debuut.

Nooit meer naar school / Rudie Verbunt

Moeder kan op haar kop gaan staan: puberkind weigert zelfs maar een teen buiten het bed te plaatsen. Het kind heeft geen koorts, geen snotneus, geen buikloop, maar houdt vol te ziek te zijn om het bed te verlaten. Het is vermakelijk om te lezen hoe het kind zijn moeder tot wanhoop drijft met zijn puberlogica. Langzaam wordt duidelijk dat er lichamelijk weinig mis is met de puber, maar in de bovenkamer is wel degelijk iets aan de hand. Uiteindelijk brengen serieuze medicijnen wat verlichting voor de moeder en haar hopeloze kind.

Ik heb 141 pagina's lang gedacht dat het kind een hij was. De recensent van Stoerleesvoer heeft het echter over een zij. 

Ik bewonder de auteur die over zo'n akelige psychische aandoening zo'n nuchter boek kan schrijven dat zo prettig leest, bovendien. 

Jammer dat Nooit meer naar school aan de aandacht van  kinderboekengoeroes van de Vendel en Friso is ontsnapt.

De spin en de sleutel / Anna Woltz

 Als in het begin van dit boek Elena (13) op het station staat te wachten tot ze wordt opgehaald en ze in de mist een jongen op een paard gewaar wordt, denk ik even: "Oh nee, is dit zo'n boek?". Gelukkig word ik snel uit die boze droom geholpen. Een broodnuchter, eigentijds verhaal is dit over een zomer, waarin het leven van twee gezinnen compleet anders wordt. En dat was nodig ook. 

Woltz heeft geen ingewikkelde taal of eindeloze beschrijvingen nodig om een boeiend en sfeervol verhaal te vertellen waarin de verrassende ontwikkelingen elkaar snel opvolgen.

Griffelwaardig, als je het mij vraagt.

Op Hebban wordt De spin en de sleutel de hemel in geprezen. Ik onderschrijf die lofzangen van harte. Maar de recensenten en ik zijn wel stukken ouder dan de lezers voor wie dit boek vooral geschreven lijkt te zijn. Iemand enig idee hoe dit boek valt bij de Tiktok-generatie?

Het geheim van de vallei / Lesley Parr

 

De bombardementen op Londen aan het begin van WO II hebben aardig wat schrijvers van jeugdboeken geïnspireerd. In de afgelopen paar jaar las ik De oorlog die mijn leven redde, De tunnel, De gorilla en de jongen. De Kronieken van Narnia heb ik nooit gelezen, maar ik begrijp dat in het verfilmde deel De leeuw, de heks en de kleerkast ook wordt verwezen naar de evacuatie van kinderen uit gebombardeerde steden naar het platteland. In Het geheim van de vallei wordt beschreven hoe het een aantal stadskinderen vergaat in een klein Welsh dorp nadat ze uit Londen zijn geëvacueerd. Ik vind dat Lesley Parr heel knap ongemakkelijkheden blootlegt. Behalve de beschrijving van het dagelijks leven in het gastgezin, maakt ook de lugubere vondst in een holle boom dit verhaal tot een prettig leesbaar, pakkend boek dat je niet snel vergeet. 

Parr verwierf een indrukwekkend aantal prijzen en nominaties voor haar debuut. Haar tweede en derde titel mogen van mij ook snel vertaald worden.

Zag ik ineens een interview met Lesley Parr over wat een lievelingsboek van 2023 was: https://www.awesomebookawards.com/interview-with-lesley-parr-author-of-the-valley-of-lost-secrets/

De zoon van de berentemmer / Xavier-Laurent Petit

 Niet alleen het omslag van dit boek is imposant. Het hele boek is indrukwekkend. Het beschrijft de veranderingen die een Ursari-gezin uit Oost-Europa ondergaat als ze naar Parijs worden geronseld door mensenhandelaren. De omstandigheden in de sloppenwijk rond de Franse hoofdstad zijn erbarmelijk en er vinden hartverscheurende drama's plaats. De toestand van Ciprian en zijn gezin is eigenlijk compleet hopeloos. Dankzij Ciprians bijzondere talenten verwerft het Ursari-gezin toch een tamelijk legaal bestaan in West-Europa.

Petit publiceert al meer dan 20 jaar en mocht veel onderscheidingen in ontvangst nemen. Omdat de hoofdstukken kort zijn, heel goed voor te lezen in groep 8 en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

Ik voorspel dat De zoon van de berentemmer hoog in mijn persoonlijke top-5 van 2023 zal eindigen.

Het reservaat / Barbara Jurgens

Op mijn Kinderboekenweeklijstje zette ik titels die in het magazine staan, maar die buiten mijn belangstellingsgebied (wat een lelijk woord, sorry) vallen. Het reservaat zou ik anders nooit hebben gelezen. En dan zou ik dit best wel leuke boek hebben gemist.

Barbara Jurgens schrijft filmscenario's voor tv en bioscoop en jeugdboeken. Ook Het reservaat trekt als een spannende toekomstfilm aan je voorbij. Allerlei maatschappelijke thema's komen aan de orde. Leuk om met een groep 8 te lezen en de leerlingen kennis te laten maken met een wereld waarin helemaal niets aan het toeval over wordt gelaten. 

 

Vluchtweg / Goedele Ghijsen

Goedele Ghijsen is in de huid gekropen van 3 leerlingen uit een klas in het voortgezet onderwijs: twee meisjes, Miro en Jana, en één jongen, Nadesh. Ze maken elkaar bedoeld en onbedoeld het leven zuur. Aanvankelijk denk je met een psychologische YA-roman van doen te hebben, gaandeweg ontspint zich een bloedstollend drama met zeer kwetsbare jongeren in de hoofdrol. 

Aanrader voor 13-, 14-jarigen. Hopelijk wordt dit boek omarmd door 'Lezenvoordelijst.nl'. (https://www.ghijsen.be/recensies/). 

Voor jongeren die niet graag lezen, zijn deze 141 bladzijden wellicht te veel. Het zou mooi zijn als Vluchtweg ook als luisterboek beschikbaar komt. 
 

5 Dagen jou / Hans Mijnders

Een aantal weken geleden las ik Tienerruil, een boek geïnspireerd op het tv-programma Puberruil dat in 2018 al 19 seizoenen op de buis was geweest.

In 2016 kwam 5 Dagen jou uit van Hans Mijnders. Van cultuur en identiteit wisselen, is voor schrijvers en programmamakers kennelijk een prikkelend gegeven. Want ook het onderwerp van dit boek is ontleend aan het tv-programma.

Ook in 5 Dagen jou zijn de verschillen tussen de leefomstandigheden van de ruilpubers groot, maar de dames lijken qua karakter sterk op elkaar. Hans Mijnders heeft in dit brave boek geprobeerd zijn belangrijkste levensles (https://sites.google.com/rehobothschool-ridderkerk.nl/hans-mijnders/diverse-artikelen/7-x-hans-mijnders?authuser=0)  mee te geven.

 

De wolventemmer / Barbara Jurgens

 Terwijl ik De wolventemmer las, heb ik meerdere malen gedacht: "Dit zou een prima verhaal zijn voor een (computer-)animatiefilm, want voor real life beelden laten wolven zich natuurlijk nooit vangen." Dat er mensen bestaan die kunnen lezen en schrijven met die beesten, wil ik nog wel geloven. Maar dat ouders hun dochters van 14 en 16 jaar midden in de nacht alleen door de Piemontese bergen laten zwerven, wil er bij mij niet in. En dat de jongen Rocco verandert in een wolf, maakt dat ik De wolventemmer niet serieus kan nemen. Wat niet wegneemt dat Jurgens erg haar best heeft gedaan van De wolventemmer een spannend boek te maken dat bij veel jongeren in de smaak is gevallen. Zelf vond ik het leuk te lezen over het Italiaanse dorp en de bewoners. Aan alles is te merken dat Jurgens veel en succesvol voor film schrijft.

De omslag van De wolventemmer zou het levensgroot in de bioscoop of de bushalte heel goed doen.

Paard, paard, tijger, tijger / Mette Eike Neerlin

 

Honey heeft een grote zus die een verstandelijke beperking heeft. Een moeder die rookt, een vader die geen knip voor de neus waard is en ze is ook nog geboren met een hazenlip. Het leven van Honey is niet eenvoudig. Het zijn niet zozeer de zware omstandigheden die Honey het leven zuur maken. Het zijn het onvermogen om nee te zeggen en de wens om voor iedereen aardig te zijn, die haar in onmogelijke posities brengen. En al gebeurt er veel gênants en verdrietigs in het leven van de 15-jarige Honey, het had erger gekund. Of zoals de Chinezen zouden zeggen: "Paard, paard, tijger tijger".

Mijn leven was niet half zo ingewikkeld als dat van Honey, toch herken ik wel die vrees om mensen teleur te stellen en het ongemak dat daaruit voortkomt. Het is prettig te lezen dat de wereld niet vergaat als je eens niet met alle winden meewaait. 

Leeftijd: vanaf 14 jaar, vind ik.

De schaduw van Toet / Lida Dijkstra

Schaduw van Toet is er eentje voor het Moeilijk lezen plein. Voor doorbijters die niet terugdeinzen voor lastig uit te spreken Egyptische namen. Het is me gelukt geboeid te raken, omdat Amany (Anchesenamon), de oudere halfzus en vrouw van Toetanchamon een superslim pittig type is. Onder het bewind van Toet en zijn vrouw neemt de welvaart van Egypte toe.

Als ik Wikipedia erop nasla komen de feiten overeen. Maar ik vraag me af, of vrouwen wel zoveel ruimte kregen als Amany in dit boek. Ze worden namelijk met het grootste gemak uitgehuwelijkt aan vader en halfbroer. Ik vond het schokkend, maar in koninklijke kringen zien ze dat misschien als noodzaak. Al met al hebben Dijkstra en Fila bij mij interesse gewekt voor het oude Egypte. Ik heb veel van dit boek opgestoken. Genomineerd voor de Woutertje Pieterseprijs 2022 en De Boon. 

Ik had niet het idee dat veel pubers warm zouden lopen voor deze titel. Verrassend genoeg is 70% van alle aangeschafte exemplaren in het Utrechtse uitgeleend.